Risico | sextortion
Iemand afpersen door te dreigen met het online zetten van naaktbeelden van die persoon.
Iemand afpersen door te dreigen met het online zetten van naaktbeelden van die persoon.
Vader Omar (35)
“Onze Yassin (14) werd steeds bleker. Hij at niet meer. Het leek of hij opgegeten werd. Maar hij wilde niet zeggen wat er aan de hand was. Nu weet ik dat we de verkeerde vragen stelden. Ik had gewoon nooit gedacht dat hij zoiets zou doen. Wij zijn altijd gekleed in huis. Maar hij had dus een naaktfoto van zichzelf verstuurd. Een zogenaamd mooi meisje chanteerde hem met die foto. Hij moest geld betalen anders zou de foto verspreid worden. Ik dacht er helemaal niet aan om te checken wat er online speelde. Gelukkig belde de school, zij waren er wel achter gekomen. Zij zeiden meteen dat Yassin slachtoffer was en hulp nodig had en dat we hem dus niet moesten straffen. We hebben hem ontzettend stevig geknuffeld en gezegd dat we hem steunen. Toen brak hij en konden we eindelijk praten. Het gaat nu beter met hem. Ook op school. Hij eet ook weer. En gisteren hoorde ik hem lachen met zijn broertje.”
Mijn tips:
1. Toon interesse naar je kind over wat er online gebeurt, dan kun je ook makkelijker vragen of online ook alles oké is.
2. Straf je kind niet als het slachtoffer is, maar bied juist troost.
Sextortion is een vorm van online-afpersing waarbij iemand wordt gedwongen om geld te betalen of meer naaktfoto’s te sturen. Er wordt gedreigd met het openbaar maken van een naaktfoto die de afperser zegt te hebben.
Er zijn verschillende manieren waarop een afperser in het bezit kan zijn van beelden om de ander mee onder druk te zetten. De beelden kunnen allereerst vrijwillig zijn toegestuurd (sexting). De afperser is online in contact gekomen met het slachtoffer en in dat contact is vertrouwen ontstaan bij het slachtoffer om intieme beelden uit te wisselen. Als de afperser vooraf al de intentie had om misbruik van de persoon te maken, zal er ook sprake geweest kunnen zijn van manipulatie of dwang. Beelden kunnen echter ook verkregen zijn via het hacken van iemands telefoon of cloud.
Ook jongeren die zichzelf hebben voorgenomen om nooit aan online-seks te doen, kunnen slachtoffer van sextortion worden door toch een naaktfoto te sturen. Er zijn namelijk veel situaties waarin die grens onder druk komt en losgelaten wordt. Een afperser weet daar heel goed op in te spelen. Een paar voorbeelden:
Als een slachtoffer eenmaal gedaan heeft wat de afperser eist, stopt de afpersing niet. Het gaat van kwaad tot erger.
Jongeren die op deze manier onder druk worden gezet om iets te doen wat ze niet willen, ervaren intense gevoelens van angst, stress en schaamte. Dat kan heel overweldigend zijn en verlammend werken. Ze voelen zich alleen met een groot probleem en zien vaak geen andere uitweg dan gehoor te geven aan wat de afperser eist. Ze hopen dan dat het daardoor stopt, maar raken daarna nog meer in de greep van de afperser. Dit geldt voor volwassenen overigens net zo goed. De gevolgen kunnen groot zijn.
Slachtoffers kunnen last krijgen van verschillende problemen. Ze kunnen bijvoorbeeld angstig of depressief worden en een laag zelfbeeld krijgen. Ze verliezen hun vertrouwen in anderen en in zichzelf en kunnen in een sociaal isolement raken. In het geval dat ze de afperser geld hebben moeten betalen kunnen er schulden zijn ontstaan. Ook kan het zijn dat ze een oplossing hebben gezocht in de criminaliteit om de afperser te kunnen betalen en te maken krijgen met strafvervolging.
Sextortion kun je niet als zodanig terugvinden in het Wetboek van Strafrecht. Maar bij het dwingen van iemand om intieme beelden te sturen of geld te betalen door middel van dreiging is er wel sprake van een strafbaar feit. Afhankelijk van de manier waarop gebeurt, kan dat afpersing (art. 317 Sr), chantage of afdreiging (art. 318 Sr) zijn.
Er zijn een paar dingen die kinderen moeten weten over sextortion. Dit is wat je tegen je kind kunt zeggen:
Wat de ander ook zegt; niet betalen. Niet ingaan op eisen. Hoe erg het vooruitzicht ook is van wat er kan gebeuren. Het blijft namelijk niet bij één keer. De ander heeft alleen maar meer in handen om verder te gaan. Wat je tegen de afperser kunt zeggen:
Reageer niet meer op berichten van de afperser. Maak screenshots van alle berichten en contactgegevens en verbreek het contact.
Vertel iemand wat jou is overkomen. Hoe bang je ook bent en hoe moeilijk je dat ook vindt. Je moet hier niet alleen voor staan. Zorg dat je iemand hebt die kan steunen. Er zijn ook organisaties die je kunnen helpen en waarmee je anoniem kunt chatten.
Het is strafbaar om iemand te dwingen geld te betalen of naaktfoto’s te sturen. Je kunt aangifte doen en daders kunnen vervolgd worden en straf krijgen.
Jongeren hebben verschillende eigenschappen nodig om weerbaar te zijn in situaties van sextortion. Deze eigenschappen helpen hen om zichzelf te beschermen en veerkrachtig te zijn:
Geloof in jezelf en een sterke eigenwaarde hebben, biedt altijd een stevige bescherming. In het geval van sextortion zorgt dat ervoor dat je kind minder gevoelig is voor manipulatie en bedreiging. Het is bovendien een belangrijke basis voor de andere eigenschappen.
Dit is het vermogen om duidelijk en stevig grenzen aan te geven en nee te zeggen tegen wanneer iemand iets vraagt wat je niet wilt.
Bij stress ontstaat paniek en dat blokkeert het kunnen overzien van de situatie en mogelijke oplossingen. Als kinderen onder druk kalm kunnen blijven, zijn ze in staat om impulsieve acties te onderdrukken en rationele beslissingen te nemen.
Niet zomaar geloven wat anderen zeggen zorgt ervoor dat je minder vatbaar bent voor manipulatie en bedreiging. Het zorgt ervoor dat je minder snel in paniek raakt.
Moed geeft kracht om weerstand te bieden aan dreigementen. Het zorgt ervoor dat je kind nee durft te zeggen in een stressvolle situatie, hulp durft te vragen en de afperser durft te blokkeren en te rapporteren.
Door te praten over risico’s zoals sextortion laat je weten dat je heel goed snapt dat grenzen online onder druk kunnen komen te staan wanneer mensen anderen bewust misleiden om daar misbruik van te maken. Je legt daarmee de nadruk op het grensoverschrijdende en strafbare gedrag van de daders en legt niet de schuld bij diegene die hun naaktfoto hebben gestuurd. Je veroordeelt de sexting niet. Dat is heel belangrijk. Als je kind ooit in aanraking komt met iemand die probeert te chanteren, zal het je sneller en makkelijker in vertrouwen nemen.
Het is belangrijk om te vertellen dat sextortion strafbaar is. De grens van het strafrecht maakt het voor je kind heel duidelijk wanneer iemand grensoverschrijdend is en helpt om nee te zeggen en hulp te vragen.
Als je kind online te maken krijgt met iemand met kwade intenties, hoop je dat je kind signalen van misleiding op tijd kan herkennen. Vaak lijkt er in de eerste contacten geen vuiltje aan de lucht. De ander is aardig, grappig, charmant et cetera. Een gezonde dosis kritisch denken helpt dan om behoudend te zijn en niet zomaar alles te geloven. Kritisch denken kun je stimuleren door over online-risico’s te praten en ze uit te dagen met vragen als:
Bespreek sextortion als fictieve situatie: stel dat dit gebeurt, wat zou je dan kunnen zeggen?
Bedenk ‘verdedigingszinnen’ en oefen het hardop uitspreken daarvan, zodat je kind dat met overtuiging voelt, uitspreekt en kan typen. Dit vergroot assertiviteit en stressbestendigheid. Door er in alle rust al eens over te hebben nagedacht, hoeven ze dat in een stressvolle situatie niet meer te doen. Als paniek dan het denken belemmert, zullen ze terug kunnen vallen op de zinnen die ze ter bescherming bedacht hebben. Dat kan bijvoorbeeld zijn:
Heeft jouw kind te maken met sextortion? Dan heeft je kind je nodig voor troost en bescherming. Er is actie nodig om te zorgen dat de schade beperkt blijft. Realiseer je dat je kind door de stress en angst niet overziet wat er nodig is. Er is actie nodig om te helpen het bewijsmateriaal veilig te stellen, het contact met de afperser te stoppen en naar de politie te stappen. Heb tegelijkertijd oog voor je kind. Wat heeft die verder van jou nodig om emoties te verwerken en zich veilig te voelen?
Maak je je zorgen? Vind je het lastig om het gesprek met je kind aan te gaan? Is jouw kind betrokken bij online grensoverschrijdend gedrag? Je hoeft er niet alleen voor te staan. Er zijn verschillende organisaties die je kunnen helpen.