Risico | Sexting
Van flirten via appjes met hartjes en kusjes tot het uitwisselen van sexy foto’s en soms ook naaktbeelden.
Van flirten via appjes met hartjes en kusjes tot het uitwisselen van sexy foto’s en soms ook naaktbeelden.
Vader Lex (36)
“Mijn dochter (16) kwam thuis met een verhaal dat er een naaktfoto van haar vriendin rondging in de klas. De ex van het meisje had de foto uit wraak gedeeld met anderen. En al die klasgenoten stuurden die foto dus door. Achteraf schaam ik me echt voor mijn eerste reactie. Ik zei dat het haar eigen schuld was en dat ze die foto nooit had moeten sturen. Maar gelukkig had mijn dochter een betere reactie. Ze steunde haar vriendin onmiddellijk en zei dat de ex hier degene was die over de schreef ging en aangesproken moest worden. Net als de sukkels die haar foto rondstuurden. En daar heeft ze natuurlijk wel een punt. Want waarom ga je iemands lijf doorsturen? Iets wat iemand in vertrouwen heeft gedeeld? Die vriendin houdt zich met opgeheven hoofd staande. Ze zei dat ze deze vreselijke periode aankon, omdat ze lieve mensen om zich heen heeft die haar steunen, waaronder mijn dochter. Je snapt dat ik megatrots ben op mijn dochter en ook natuurlijk ook op de kracht van haar vriendin.”
Mijn tips:
1. Spreek verspreiders van intieme foto’s aan
2. Draag zorg voor slachtoffers in plaats van hen te veroordelen
Het is een manier om op afstand seksuele wensen en grenzen te verkennen. Voor jongeren voelt het soms juist veilig om zonder fysieke interactie de eerste stap te zetten in het ontdekken van seksualiteit. En soms vinden ze het leuk en spannend om naaktbeelden met elkaar uit te wisselen. Gemiddeld doet een op de acht jongeren tussen 14 en 18 jaar aan sexting (Rutgers, 2024).
Sexting kan onder de juiste omstandigheden positief zijn voor jongeren. Het kan hen bijvoorbeeld helpen een seksuele identiteit te ontdekken, beter te communiceren en meer zelfvertrouwen te krijgen. Wel is het belangrijk dat dit gebeurt binnen een gelijkwaardige relatie met wederzijdse toestemming en respect. Want er zitten ook risico’s aan sexting.
Als naaktbeelden in het bezit van iemand anders zijn, is er geen controle meer over wat er met die beelden gebeurt. Als er misbruik van de beelden wordt gemaakt kunnen jongeren in vervelende situaties terechtkomen. Een ander kan die beelden bijvoorbeeld online zetten (exposen) of verspreiden naar anderen (shamesexting) waardoor je kind te maken kan krijgen met keiharde oordelen en pestgedrag (intimidatie). Ook kan de ander je dwingen tot het overmaken van geld of het maken van meer foto’s. Deze vorm van afpersing heet sextortion.
Dat laat zich eenvoudig samenvatten. Allereerst geldt dat het bij de leeftijd moet passen. Net als bij fysieke seks. Je moet er aan toe zijn. Voor een 10-jarige is seks niet normaal. Dus sexting ook niet. Als het niet past bij de ontwikkelingsfase van een kind, dan kun je spreken van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Gemiddeld genomen kun je zeggen dat vanaf circa 14 jaar sexting bij de ontwikkeling kan passen. Maar ook dan kan er sprake zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wat dat is, wordt heel duidelijk als je het vergelijkt met fysieke seks. Je moet het allebei willen en je daar goed bij voelen. Er moet sprake zijn van vrijwilligheid, toestemming en een gelijkwaardige relatie.
Er is dus sprake van grensoverschrijdend en strafbaar gedrag als:
Voordat je aan sexting begint, is het belangrijk om te weten hoe de ander erover denkt. En om te vertellen wat jij ervan vindt. Durven jullie er open en eerlijk over te praten en voelt dat goed? Dan is er een basis van respect en kun je afspraken maken over wat wel en wat niet kan. Bijvoorbeeld:
Als je ergens een drempel voelt, dan is dat niet voor niets. Je voelt je niet helemaal zeker of je wel wilt of niet, maar je weet niet goed waarom. Stop dat gevoel niet weg. Vragen die je jezelf kunt stellen om het gevoel scherp te krijgen:
Het is oké om nee te zeggen als iemand je vraagt om intieme foto’s of berichten te sturen. Er is er maar één die voor jou kan besluiten om iets wel of niet te doen en dat ben je zelf. Niemand kan en mag je dwingen om je eigen grenzen los te laten. Als iemand het echt goed met je voorheeft, dan heeft deze daar respect en geduld voor.
Respecteer de privacy en grenzen van anderen. Zet nooit iemand onder druk om intieme foto’s of berichten te delen. Als iemand nee zegt, vat het dan niet op als een afwijzing. Het heeft niets met jou als persoon te maken, maar alles met de grens van de ander. Deze is er gewoonweg nog niet aan toe. Respecteer dat.
Beelden en berichten die je in vertrouwen voor iemand maakt, kunnen ook openbaar worden. Bijvoorbeeld als de ontvanger besluit deze niet voor zichzelf te houden. Of als je cloud of computer gehackt wordt. Dan kun je te maken krijgen met exposen, intimidatie of sextortion.
Niet iedereen die je online ontmoet, is te vertrouwen. Mensen kunnen zich anders voordoen dan ze werkelijk zijn en andere intenties hebben dan vriendschap of een relatie. Ze maken misbruik van het vertrouwen dat je hen geeft. Je kunt slachtoffer worden van sextortion, grooming of mensenhandel.
Als je je onder druk gezet voelt om sexting te doen en het moeilijk vindt om nee te zeggen, praat er dan met iemand over. Een goede vriend(in), een ouder of een andere volwassene die je vertrouwt bijvoorbeeld.
Als je door sexting in een nare situatie terecht bent gekomen, bedenk dan: dit is niet jouw schuld. Iemand heeft misbruik gemaakt van het vertrouwen dat jij in die persoon had. Hoezeer je je ook schaamt, neem contact op met iemand die je vertrouwt; je staat er echt niet alleen voor.
Net als bij fysieke seks gaat het erom dat sexting gebeurt binnen een gelijkwaardige relatie, vrijwillig en met toestemming van beiden. Alles wat daar niet aan voldoet, is volgens het Nederlandse wetboek van Strafrecht strafbaar. Dus iemand ongevraagd een naaktfoto van jezelf sturen? Strafbaar! Iemand onder druk zetten een naaktfoto te maken en te sturen? Strafbaar!
Je kunt je kind niet in alle situaties beschermen of coachen. Je bent er immers niet bij. Maar in de opvoeding en relatie met je kind geef je al heel veel normen, waarden, inzichten en vaardigheden mee. Voor sexting is dit de belangrijkste basis om keuzes te maken en weerbaar te zijn:
Zelfvertrouwen helpt je kind om zich veilig te voelen en goede beslissingen te nemen. Een kind met zelfvertrouwen durft zijn mening te geven en kan nee zeggen tegen ongewenste dingen.
Een kind moet weten wat het prettig vindt en wat niet. Leer je kind om duidelijk aan te geven wat zijn grenzen zijn en hoe daaraan vast te houden. Praat samen over wanneer iets grensoverschrijdend is en hoe je dan zou kunnen reageren al dat gebeurt.
Het is ook belangrijk dat je kind de grenzen van anderen herkent en respecteert. Praat met je kind over het belang van wederzijdse instemming en respect in alle vormen van contact, zowel online als offline. Leer je kind omgaan met een nee van de ander.
Zorg dat je kind voelt dat het altijd met jou kan praten over zijn online-ervaringen. Creëer een open en veilige sfeer waarin je kind vragen kan stellen en zorgen kan uiten zonder angst voor een oordeel of een straf. Laat je kind weten dat het altijd goed is om te praten over wat het meemaakt.
Het is begrijpelijk dat je als ouder je kind wilt beschermen door te zeggen: “Doe het maar niet, dan kun je ook nooit in de problemen komen.” Maar deze benadering kan averechts werken. Door sexting te verbieden, geef je een impliciete boodschap dat het hun eigen schuld is als ze in de problemen komen. Dat verhoogt de drempel voor je kind om hulp te vragen als er iets misgaat. Bespreek liever de risico’s van sexting, zodat je kind goed geïnformeerd is en bewustere keuzes kan maken. Laat je bezorgdheid over de risico’s niet beklemmend zijn. Zolang sexting niet grensoverschrijdend is, is er niets mis mee. Je zult merken dat je kind lekker in z’n vel zit en zich goed voelt als er open en eerlijk over gesproken kan worden.
Hoe jij over sexting praat, heeft grote invloed op hoe je kind ermee omgaat. Als je heel negatief en afkeurend bent, zal je kind zich erover schamen en het moeilijk vinden om toe te geven dat ze aan sexting hebben gedaan. Ze kunnen zich dan schuldig voelen, terwijl dat niet nodig is. Het gevolg van schaamte moet je niet onderschatten. Het kan bijvoorbeeld leiden tot depressieve klachten of een sociaal isolement. Focus op wat grensoverschrijding bij sexting is en benadruk dat dát verkeerd is. Het is belangrijk dat je kind begrijpt dat met sexting op zichzelf niets mis is.
Praat over mogelijke situaties en hoe ze daarmee om zouden gaan. Dit helpt je kind om voorbereid te zijn op verschillende omstandigheden en de keuzes die ze daarin hebben. Door na te denken over deze beslissingen, leren ze de mogelijke gevolgen in te schatten en kunnen ze beter omgaan met situaties die zich voordoen. Dit vergroot hun zelfvertrouwen en weerbaarheid.
Als je kind iets met je deelt, is het belangrijk om begripvol en steunend te zijn. Laat zien dat je er voor hen bent, wat er ook gebeurt. Luister goed naar hun verhaal zonder meteen te oordelen of boos te worden. Toon begrip voor hun gevoelens en ervaringen. Door een open en ondersteunende houding te hebben, voelt je kind zich veilig en geliefd. Ze moeten weten dat ze altijd bij je terechtkunnen, wat er ook gebeurt.
Maak je je zorgen? Vind je het lastig om het gesprek met je kind aan te gaan? Is jouw kind betrokken bij online grensoverschrijdend gedrag? Je hoeft er niet alleen voor te staan. Er zijn verschillende organisaties die je kunnen helpen.