Search
Close this search box.
Test jezelf
Hulp in Arnhem
Search
Close this search box.
Test jezelf
Hulp in Arnhem
Snelcursus Praten over online-seksualiteit, intimiteit, verliefdheid

Kinderen kunnen zichzelf niet opvoeden.
Ook niet online. 

Sociale media en seksualiteit zijn vaak moeilijke onderwerpen in de opvoeding. Het is voor jongeren juist belangrijk dat volwassenen positief aansluiten bij hun belevingswereld en met jongeren een open gesprek over online seksualiteit voeren. Door online-gedrag niet te veroordelen ontstaat er vertrouwen. Zo weten jongeren dat ze vragen kunnen stellen, hun kwetsbare gevoelens kunnen uiten en ook grensoverschrijding kunnen delen. Als dit ontbreekt, kunnen jongeren online naar de verkeerde persoon gaan.  

De waarden en normen die jij aan jou kind meegeeft over vriendschap, online-seksualiteit, intimiteit en relaties geven houvast. Het geeft je kind kaders om zich toe te verhouden. Jouw kind heeft je nodig. In deze snelcursus krijg je antwoord op de meest gestelde vragen van ouders over online-seksualiteit en biedt inzichten en geeft handvatten.

“Mijn zoon werd verliefd. Online.”

Moeder Sharon (41):

“Ik had dus nooit bedacht dat pubers ook online verliefd kunnen worden. Maar ja, dat gebeurt blijkbaar wel. Dus toen mijn zoon (16) via het gamen iemand ontmoet had, vroeg ik hem of hij zeker wist dat Nadia wel echt een 14-jarig meisje was. Hij facetimede ook met haar en toen ik voor de zoveelste keer de was op zijn kamer bracht (dat deed ik expres vaak in die tijd), stelde hij me aan haar voor en chatte ik even met haar. Daarna zei ik, dat ik dacht dat haar moeder ook wel zou willen weten wie hij was. Vervolgens heb ik een keer met haar moeder gefacetimed. En in de zomervakantie zijn we bij hen op bezoek gegaan. Nadia woonde in Zweden…

Mijn tips:

  1. Als je antwoorden van je kinderen wilt, moet je ook iets vragen.
  2. Wees nieuwsgierig en belangstellend, zo bouw je aan een vertrouwensband met je kind.
Bekijk video

Afspraak & gesprek

Maak in je opvoeding onderscheid tussen afspraken (regels) en gesprek (gevoel).

Regels maak je bijvoorbeeld over veiligheid en schermtijd. Regels zijn er om je aan te houden. Ze bieden duidelijkheid. Je kind weet waar het aan toe is.

Het gesprek gaat over gevoel, troost, zachtheid. Streef er als ouder naar dat je kind naar toekomt met vragen. Het is een kadootje als je kind naar jou toekomt met (intieme) vragen: Wees zacht en betrouwbaar in je antwoorden. En praat ook zacht over pubers die niet jouw kind zijn. Jouw oordeel over andere kinderen wordt ook door jouw puber gehoord.

Waarom moet je met kinderen over online verliefdheid en zelfs -seksualiteit praten?

Het is voor kinderen en jongeren belangrijk dat volwassenen positief aansluiten bij hun belevingswereld en een open gesprek over online seksualiteit voeren. Door gevoelens niet te veroordelen ontstaat er vertrouwen. Zo weten ze dat ze vragen kunnen stellen, hun kwetsbare gevoelens kunnen uiten en dat ze nare situaties met je kunnen delen. Als dit vertrouwen ontbreekt, kunnen ze online naar de verkeerde persoon gaan.

  • Kinderen voelen zich geaccepteerd als je als ouder je kind respecteert en niet veroordeelt.
  • Het helpt bij het ontwikkelen van een positief zelfbeeld, Voor kinderen is het belangrijk om te weten dat hun eigen gevoelens, hun eigen wensen en hun eigen grenzen volkomen normaal, natuurlijk en gezond zijn.
  • Het leren uitspreken en aangeven van wensen en het leren respecteren van wederzijdse grenzen is een waardevolle basis voor online-weerbaarheid.
Wat als je niet met je kind over seksualiteit/verliefdheid/intimiteit praat?
  • Dan leert je kind eigenlijk dat je er niet over mag praten. Je kind leert niet hoe woorden te geven aan gevoelens rondom dit thema.
  • Als je kind leert dat intimiteit fijn hoort te zijn, kan het nee zeggen tegen iets wat niet goed voelt.
  • Vergeet niet dat kinderen ook op andere manieren in aanraking met informatie, waarden en normen op het gebied van seksualiteit, bijvoorbeeld via de media of vrienden. En dat is niet altijd de informatie die jij als ouder voor ze uit zou kiezen.
  • Er vindt meer grensoverschrijding plaats wanneer seksualiteit niet bespreekbaar is.

Jij kunt je kind aanleren welk online seksueel gedrag wel of niet oké is.

  • Help je kind onderscheid te maken tussen gewenst en ongewenst gedrag
  • Leer je de grenzen van anderen te respecteren
Hoe praat je over online seksualiteit?

Volwassenen hebben de neiging om op een waarschuwende en beschermende manier over online seksualiteit te spreken met kinderen, waardoor iets wat fijn zou moeten zijn, een negatieve lading kan krijgen. Wanneer je echter al met jonge kinderen op een positieve manier over vriendschap, intimiteit, verliefdheid en relaties praat en de gesprekken hierover geleidelijk uitbreidt, krijgt een positieve seksualiteitsbeleving ook aandacht. Het bespreken van gewenste intimiteit maakt dat kinderen zich meer bewust zijn van wensen en grenzen.  

Uiteindelijk komt het hierop neer: ‘Als jij of de ander het niet leuk vindt, dan stop je ermee.’  

Leer je kind: De grens van de ander gaat altijd voor jouw eigen wens.

Dit bespreek je met je kinderen:

Grenzen kunnen aangeven is belangrijk. Grenzen accepteren en om kunnen gaan met afwijzing is net zo belangrijk.  

1. Wensen en grenzen aangeven 

  • Je mag altijd nee zeggen of laten blijken dat je iets niet fijn vindt.  
  • Bespreek ook hoe je een grens aan kan geven.  
  • Oefenen met ja en nee zeggen, kan al met dagelijkse dingen. 
  • Leef je kind voor: wees een voorbeeld voor je kind 

2. Grenzen accepteren

  • Vraag toestemming om iets intiems te sturen/intiems te vragen
  • Reageert diegene niet? Hou dan op. Geen nee is ook geen ja. 
  • Zegt degene waarvan je iets wilt nee? Stop dan. 
  • Accepteer het antwoord en reageer vriendelijk: ‘Oké, goed dat je het zegt.’  
Mijn puber zegt alles te weten. Wat kan ik toevoegen?

Jongeren verwarren amusement soms met de juiste informatie. Daarom blijft het gesprek met je kind altijd belangrijk. Zo komt het bijvoorbeeld regelmatig voor dat jongeren porno als voorbeeld en informatiebron zien, terwijl dit natuurlijk helemaal het geval is. Het is dan ook helemaal niet verkeerd om te vragen waar je kind bepaalde informatie vandaan heeft.

Het belangrijkste wat jij als ouder kunt toevoegen, is er voor je kind te zijn. Je kind heeft jou nodig om emotioneel te groeien. 

Denk daarom als ouder aan de CARE-code:

Contact | Zorg dat je weet waar je kind mee bezig is. Offline én online. 

Aandacht | Zorg dat je kind zich welkom voelt om te praten. Sta echt open voor wat je kind vertelt. 

Reflectie | Zorg dat je kind zich kan spiegelen aan jou als ouder. De kans is groot dat je kind die houding overneemt. 

Echt | Zorg voor tijd en ruimte. Ben er echt. Het is belangrijk dat je kind altijd bij jou terecht kan als er iets is. 

Oefenen met nadenken

Weten wat risico’s zijn en in alle rust nadenken over wat je in risicovolle situaties zou kunnen doen, draagt bij aan weerbaarheid. Kant-en-klare oplossingen beklijven niet. Als jongeren geen probleem zien, zullen ze de oplossing ook niet onthouden. Ze leren meer door te oefenen met kritisch denken vanuit hun eigen beleving:

  • Hoe weet je of iemand wel echt te vertrouwen is?
  • In wat voor situatie kunnen anderen je onder druk zetten?
  • Wat zou er kunnen gebeuren?
  • Wat zou jij doen?
Gebruik een omweggetje

Er zijn informatiebronnen die kunnen helpen als het toch niet lukt om met je kind over seksualiteit te praten. Soms helpt het om samen naar een serie, documentaire of talkshow te kijken, waar je dan met je kind over kunt praten. Eigenlijk praat je dan via een omweggetje toch met je kind over het gevoelige onderwerp. Zo kun je horen hoe je kind over online intimiteit denkt.

Praat je al over online intimiteit & -seksualiteit tijdens de basisschoolleeftijd?

In de basisschooltijd leren kinderen zichzelf steeds beter kennen. Ze gaan zichzelf vergelijken met anderen, waardoor ze inzicht krijgen in waar ze goed in zijn. Door hun sociale contacten kunnen ze zich steeds beter inleven in anderen en leren ze conflicten op te lossen. Hierdoor kunnen ze zelfvertrouwen opbouwen, maar bij negatieve reacties kunnen ze ook onzeker worden. Zo worden ze zich steeds bewuster van sociale waarden en normen. Sommige kinderen zijn wel eens verliefd geweest op de basisschool. Vanaf een jaar of 10 neemt de interesse in seksualiteit toe. Niet alle kinderen zijn er evenveel mee bezig.

Online

Soms lijkt het of er online andere regels gelden dan offline. In het geval van wensen en grenzen en toestemming (consent) vragen/geven is dat niet het geval.

Ook online is het belangrijk dat je kind leert:

  1. Grenzen aangeven
  2. Toestemming vragen als het een ander betreft
  3. Grenzen respecteren
  4. Aardig zijn voor zichzelf en voor anderen
  5. Fouten maken hoort erbij: herstel en vergeven ook
Wat als jonge kinderen (12-) onbedoeld seksueel materiaal zien?

Kinderen kunnen onbedoeld in aanraking komen met seksuele beelden of zelfs met porno.

Van de 8- tot 12-jarigen heeft 40 procent al eens naaktbeelden of geweld gezien. Ze kunnen heel erg schrikken als ze op een pornosite terechtkomen. Er bestaan filters om dat te voorkomen, maar dat sluit niet uit dat ze ongewenste seksuele content zien. Ze kunnen bijvoorbeeld bepaalde beelden in een groepsapp doorgestuurd krijgen. Hoe praat je hierover?

  • Leg hen uit dat porno een fantasie voor volwassenen is, dat pornomateriaal niet bestemd is voor kinderen.
  • Vertel dat intimiteit en verliefdheid van een andere orde zijn.
  • Maak hen duidelijk dat ze altijd bij jou terechtkunnen als ze vragen hebben. 
Wat moet je als puberouder weten over online-intimiteit & -seksualiteit?

Pubers voelen ze zich vaak al behoorlijk volwassen. Voor jou als ouder kan deze periode best lastig zijn. Soms herken je je kind bijna niet meer. Je kind kan brutaal worden, zich afzonderen en lijkt zich niets meer van je aan trekken. Voor je puber is deze periode nodig om zich los te maken van jou als ouder, zodat je kind zichzelf kan worden en een eigen identiteit los van de ouders kan ontwikkelen. Toch is het juist nu belangrijk om in contact met je kind te zijn over intieme gevoelens en dat jij degene bent met wie ze kunnen praten over hun onzekerheden, voordat internet dat doet:

  • Veranderingen in de puberteit veroorzaken onzekerheid, zij gaan online op zoek naar houvast.
  • Pubers moeten zich opnieuw leren verhouden tot zichzelf en tot anderen. Je kind zoekt online naar voorbeelden en acceptatie.
  • In het begin van de puberteit zijn ze meer op zichzelf gericht en daarna zoeken ze de (online) veiligheid van leeftijdsgenoten.
  • Zeker online zijn moeten zij oorzaak en gevolg leren inschatten.

Wat zijn de voorwaarden voor positieve online-intimiteit? 

Bespreek met je kind de voorwaarden voor online-intimiteit.

► Toestemming: ‘Jullie moeten beiden hebben toestemming/consent geven.’ 

► Bekendheid: ‘Julie weten zeker dat je elkaar kent.’

► Vrijwilligheid: ‘Er is tussen jullie geen sprake van dwang, druk, omkoping.’ 

► Gelijkwaardigheid: ‘Jullie hebben beiden evenveel te zeggen.’ 

► Leeftijdsadequaat: ‘Het moet passen bij je leeftijd.’ 

► Online-omgeving/-context: ‘Wat jullie doen is passend in de omgeving, waar je doet.’ 

► Impact: ‘Jouw gedrag is voor niemand schadelijk, niet voor jezelf en niet voor anderen.’ 

Is het normaal dat pubers (12+) op zoek gaan naar porno?

Het is op zich normaal dat pubers zelf op zoek gaan naar seksuele beelden. Toch is het wel belangrijk om je kind te vertellen dat porno geen realistisch beeld geeft van een seksuele relatie. Als opvoeder kan je dus wel best een beetje bijsturen. Vertel je kind:

  • Een vrijpartij in het echte leven gebeurt tussen gelijkwaardige partners met wederzijdse toestemming en respect.
  • Het is normaal dat je je verwachtingen uitspreekt en vraagt naar de verwachtingen van anderen.
  • Porno toont onrealistische schoonheidsidealen. Leer jouw kind dat het gewoon zichzelf mag zijn.

Jouw begrenzing is nodig als je merkt dat je kind stiekem en veel naar porno kijkt en dat dit leidt tot onwenselijk gedrag, zoals slecht slapen, eten of het maken van ongepaste opmerkingen. Aarzel niet om hulp te vragen als je het lastig vindt om in te grijpen.

Vind hulp
Hoe werkt online-groepsvorming bij pubers?

Respect (of het ontbreken ervan) wordt vaak neergelegd bij het slachtoffer. En vaak zijn het meisjes die geshamed en geblamed worden. De grensoverschrijding begint echter bij de vraag naar materiaal. Wie ben jij om naar iemands intimiteit te vragen en dat vertrouwen te beschamen? Wat maakt dat je andermans materiaal doorstuurt? Wat zegt het over jou als je zo met iemands intimiteit omgaat? Hoe kun je je respectvol gedragen? Dit zijn vragen die jongeren zichzelf kunnen stellen.

Pubers zichzelf kennen en verder ontwikkelen in contact met anderen binnen een groep. Het niet buiten de groep willen vallen kan online een basis vormen voor groepsdruk in de vorm van bijvoorbeeld: exposen, cyberpesten, online-intimidatie, exposen, shamesexting.

Risico's
Negatief groepsgedrag wordt online versterkt:
  1. Online communiceren lijkt anoniem en het wakkert impulsiviteit aan
  1. Jongeren willen liever niet buiten de groep vallen, waardoor ze sneller meegaan in een negatief groepsproces.
  2. Sommige jongeren starten een negatief groepsproces om zelf boven anderen uit te stijgen. Pestgedrag komt vaak voort uit onzekerheid en uit een onveiligheidsgevoel. Immers: als jij pest, word je tenminste zelf niet gepest.
Wat is online-weerbaarheid?

Met seksuele weerbaarheid wordt bedoeld dat jongeren weten wat zij op seksueel gebied wel en niet willen en dat ze in staat zijn hun wensen en grenzen te bewaken. Juist online is het vergroten van seksuele weerbaarheid van jongeren van belang. ‘Nee’ durven zeggen in situaties waarin persoonlijke grenzen onder druk komen, bijvoorbeeld een verzoek om het sturen van naaktfoto’s, voorkomt negatieve ervaringen en escalatie.

Tieners lijken vaak over hun eigen grenzen of die van anderen gaan. Online is het nog lastiger om situaties in te schatten, doordat ze losgekoppeld lijken van de dagelijkse realiteit en van personen. Je kind lijkt soms zelfs te verdwijnen in de online-wereld.  Waarom zijn die online grenzen en wensen zo ingewikkeld voor ze?

  • Op jonge leeftijd is het moeilijk om te onderscheiden wat je zelf wel of niet wilt. Daardoor doen pubers soms iets omdat een ander het vraagt.
  • Als ze verliefd zijn, kan het fijn zijn om een bepaalde aandacht te krijgen en is er vaak angst om er niet bij te horen.
  • Op jonge leeftijd is het soms nog moeilijk om de betrouwbaarheid van anderen in te schatten. Andersom is een grens van een ander soms moeilijk in te schatten.

Online weerbaar betekent dat je empathie, zorg en respect hebt voor jezelf en anderen in een online-omgeving, dat je hiernaar ook kunt handelen en dat je digitaal vaardig bent.

Online-weerbaar houdt dus in:

  1. Dat je online voor jezelf en anderen kunt opkomen
  2. Dat je de online-grens van anderen kunt respecteren en accepteren
  3. Dat je online onveilige situaties kunt herkennen en jezelf kunt beschermen
Ga naar de inhoud